Lüksemburq futbolu: Təəccüblü inkişaf

600.000 əhaliyə sahib olan Lüksemburq Avropanın həm əhali, həm də ərazisinə görə ən kiçik ölkələrindən biri hesab olunur. Buna baxmayaraq Lüksemburq Avropanın siyasi və iqtisadi həyatında böyük rola malikdir. Ölkə ilə eyni adı daşıyan paytaxt Lüksemburq Brüssel və Strasburqla birlikdə “Avropa Birliyi”nin 3 əsas şəhərindən biri hesab olunur.
“Cırtdan ölkə” ABŞ-dan sonra dünyanın ən böyük ikinci investisiya mərkəzi hesab olunur və “Avrozona”da ən vacib “özəl bank” mərkəzi sayılır. Həmçinin, “Skayp” və “Amazon” şirkətləri də bölgədəki mərkəzlərini Lüksemburqa köçürtmüş məşhur təşkilatlardan ikisidir. Belçika və Hollandiya ilə birgə “Benelüks” təşkilatının üzvü olan Lüksemburqda 3 rəsmi dövlət dili (lüksemburq, alman və fransız) mövcuddur. Ölkə əhalisinin 50.9%-ni yerli əhali, 18.2%-ni portuqallar, qalan hissəsini isə fransızlar, almanlar və s. xalqlar təşkil edir.

İdmana olan maraq digər Avropa ölkələrinə nisbətən az olsa da son zamanlarda idmana, xüsusilə də futbola maraq kifayət qədər artıb. Yəqin ki, Lüksemburqun qonşusu olan ölkələrdən Fransa, Almaniya və Hollandiyanın illərdir futbol tarixində olan yeri, Belçikanın son illərdə göstərdiyi inanılmaz inkişaf hər birinizə məlumdur. Təbii ki, bü cür ölkələrin yanında Lüksemburq kimi inkişaf etmiş bir ölkənin futbol sahəsi üzrə öz regionunda “autsayder”liyinin qarşısını almaq lazım idi. Buna görə də yerli Futbol Federasiyası bəzi addımlar atmağa məcbur qaldı. 2001-ci ildə yerli futbol məktəbi açıldı və ora 13-19 yaş arası yeniyetmələr qəbul edildi. İndi isə həmin akademiyanın yetişdirdiyi gənclər dünya mətbuatını Lüksemburq futbolunun inkişafı haqda yazmağa məcbur edir.

Hal-hazırda FİFA reytinqində 86-cı olan Lüksemburq 2016-cı ildə digər millilər üçün bundan sonra “asan yem” olmayacağının siqnallarını verməyə başlamışdı. Bolqarıstan səfərində son saniyələrdə buraxılan qol və 4-3 hesablı məğlubiyyət gələcəyə daha da ümidlə baxmağa imkan verdi. Ardınca Lüksemburq bəlkə də bu günə kimi tarixinin ən yaddaqalan nəticəsini qazandı. 3 sentyabr 2017-ci ildə Tuluzada, 315 gündən sonra dünya çempionu olacaq Fransa millisi ilə səfərdə qarşılaşan Lüksemburq rəqibi ilə qolsuz bərabərlik etməyə nail oldu. Qeyd edək ki, həmin oyunda Fransa millisində Poqba, Qrizmann, Mbappe, Jiru və s. ulduz futbolçular start heyətində yer alırdılar. DÇ 2018-nin seçmə mərhələsində Belarusdan 4, Fransa və Bolqarıstan 1 alan “cırtdan ölkə” Belarusu 1 xal qabaqlayaraq qrupda 5-ci yeri tutmağı bacardı.

Nisbətən zəif futbol ölkələrinin AVRO 2020-yə vəsiqə qazanmağı üçün UEFA tərəfindən “Millətlər liqası” təşkil olundu. “D” liqasının 2-ci qrupunda yer alan lüksemburqluların rəqibləri Belarus, Moldova və San Marino idi. Qitənin milli komanda çərçivəsində ən önəmli turnirinə vəsiqə qazanmaq üçün Lüksemburq öz qrupunda birinci yeri tutmalı, ardınca yarımfinal və final oyunlarını qazanaraq “D” liqasının qalibi olmalı idi. İlk oyunda Moldovanı evdə 4-0, ikinci oyunda isə San Marinonu səfərdə 3-0 hesabları üstələyən Lüksemburq üçün qrupda işlər çox yaxşı başlamışdı. Lüksemburq ardınca qrupdakı ən ciddi rəqibi Belarusa 1-0 uduzduqdan sonra San Marinonu da eynilə səfərdəki kimi 3-0 hesabı ilə məğlub etdi. Sona 2 tur qalmış Belarusu 1 xal qabaqlayan lüksemburqlular daha şanslı görünürdü. Buna rəğmən 5-ci turda evdə Belarus qarşısında alınan 0-2 hesablı məğlubiyyət bütün planları alt-üst elədi. Lüksemburq son turda Moldova səfərində 1-1 hesabına razı olsa da qələbə qazanacağı halda da bunun heç bir əhəmiyyəti olmayacaqdı. Nəticədə Belarusdan 4 xal geri qalaraq qrupu 10 xalla ikinci yerdə bitirən Lüksemburq “Millətlər liqası”nda mübarizəni dayandırdı.

“Cırtdan ölkə” klub səviyyəsində də ciddi uğurlara imza atır. Ölkənin ən titullu klublarından biri olan “Düdelanj” bu sezon Polşanın “Legiya”, Rumıniyanın “Kluj” kimi kollektivlərini mübarizədən kənarlaşdıraraq “Avropa liqası”nda qrup mərhələsinə vəsiqə qazandı. “F” qrupunda İtaliyanın “Milan”, İspaniyanın “Real Betis”, Yunanıstanın “Olimpiyakos” komandaları ilə yer alan “Düdelanj” sonuncu turda evdə “Real Betis” ilə 0-0 heç-heçə edərək qrupu 1 xalla sonuncu yerdə bitirdi. Buna baxmayaraq qrup mərhələsinə düşmək belə Lüksemburq futbolu üçün kifayət qədər uğurlu nəticə idi.

Lüksemburq AVRO 2020-nin seçmə mərhələsində “B” qrupunda yer alır. Geridə qalan 2 tur ərzində Portuqaliyanı 1 xal qabaqlayaraq 3 xalla 2-ci pillədə yer alan Lüksemburq bununla çox azarkeşi təəccübləndirməyi bacarıb. İlk turda evdə Litvanı 2-1 hesabı ilə keçdikdən sonra öz meydanında Ukraynaya eyni hesabla məğlub oldu. Ukrayna ilə oyunda son dəqiqələrdə buraxılan avtoqol olmasaydı Lüksemburq hal-hazırda 4 xalla qrup lideri idi. Lüksemburq futbolunun bu cür ön plana çıxmasında, şübhəsiz ki, futbolçuların da rolu danılmazdır. Gəlin gənc, perspektivli və tanınmış lüksemburqlu futbolçuları daha yaxından tanıyaq.

Qapıçılar:

Antoni Moris (28 yaş) – “Royal Ekselsiyor” (Belçika)

Bir vaxtlar 19 yaşlılardan ibarət Belçika millisində də çıxış edən Moris hal-hazırda Lüksemburq millisinin əsas qapıçısıdır.

Tim Kips (18 yaş) – “Maqdeburq” (Almaniya)

Millinin üçüncü qapıçısı hesab olunsa da, çox güman ki, gələcəkdə əsas qolkiper olmağı bacaracaq. Klubunda əsas komandaya yeni cəlb olunan Kips Lüksemburqun ən potensiallı qapıçılarından biridir.

Müdafiəçilər:

Maksim Şano (29 yaş) – “Nyu-York Siti” (ABŞ)

Fransa vətəndaşlığına da sahib olan Şano Lüksemburq müdafiəsindəki ən vacib fiqurlardan biri sayılır.

Kevin Malci (28 yaş) – “Düdelanj” (Lüksemburq)

Şano ilə birlikdə milli komandanın əvəzolunmaz 2 mərkəz müdafiəçisindən biridir.

Vahid Selimoviç (22 yaş) – “Apollon” (Kipr)

Əslən serb olan futbolçu Serbiya millisinin U19 komandasında 1 oyuna çıxıb. O da gələcək vəd edən müdafiəçilərdən biridir.

Enes Mahmutoviç (21 yaş) – “Midlsboro” (İngiltərə)

Eynilə Selimoviç kimi əslən Balkan yarımadasından müdafiəçinin Kosova vətəndaşlığı da mövcuddur. Selimoviçdə birlikdə milli komandanın müdafiə xəttinin gələcəyi sayılırlar.

Dik Karlson (21 yaş) – “Qrashopper” (İsveçrə)

ABŞ vətəndaşlığına da sahib olan futbolçu bu günə kimi milli formanı 15 dəfə geyinib.

Loran Yans (26 yaş) – “Metz” (Fransa)

Milli komandanın heyətində 24 oyuna çıxan Yans eyni zamanda yığmanın kapitanı hesab olunur.

Yarımmüdafiəçilər və hücumçular:

Kristofer Martins Pereyra (22 yaş) – “Troys” (Fransa)

Müqavilə ilə “Olimpik Lyon”a məxsus olan Kape Verde əsilli Pereyra Lüksemburq futbolunun yetişdirdiyi ən istedadlı və parlaq futbolçulardan biri hesab olunur.

Lars Gerson (29 yaş) – “Norköping” (Norveç)

İlk dəfə 11 il bundan öncə milli komandada oyuna çıxan Gersonun Norveç vətəndaşlığı da mövcuddur. 29 yaşlı futbolçu yığmada çıxdığı 66 oyunda 4 dəfə fərqlənməyi bacarıb.

Aldin Skenderovic (21 yaş) – “Elfersberq” (Almaniya)

Lüksemburq millisinin heyətində 4 Balkan əsilli futbolçu var. Onlardan biri də əslən Monteneqrodan olan Skenderovicdir.

Olivye Till (22 yaş) – “Ufa” (Rusiya)

Yerli klublardan “Proqres”də özünü tanıdan Olivye Till keçən yay 250.000 avro qarşılığında Rusiyanın yolunu tutmuşdu. Yarımmüdafiəçi milli komandanın mərkəz xəttinin liderlərindən biri hesab olunur və öz üzərində daha yaxşı işləsə daha yaxşı yerlərə gələ bilər.

Leandro Bareyro Martins (19 yaş) – “Mainz” (Almaniya)

Ölkədə yerli əhalidən sonra ən çox nümayəndəsi olan xalqın portuqallar olduğunu demişdik. Bareyro Martins də həmin portuqallardan biridir. Yaşına, çıxış etdiyi kluba nəzər yetirsək parlaq gələcəyə sahib ola biləcəyini söyləmək olar.

Daniel Sinani (22 yaş) – “Düdelanj” (Lüksemburq)

Eynilə Selimoviç kimi Serbiya vətəndaşlığına da sahib olan Sinani o qədər də ön plana çıxan oyunçu hesab olunmur. O da Lüksemburq millisində Balkan köklərinə sahib olan 4 futbolçudan biridir.

Vensan Till (19 yaş) – “Pau” (Fransa)

Leandro Bareyro Martins kimi 2000-ci il təvəllüdlü olan Vensan Till Olivye Tillin kiçik qardaşıdı. Müqavilə ilə “Metz”ə məxsus olan futbolçunun Lüksemburqun bu günə kimi yetişdirdiyi ən böyük istedad olduğunu demək olar.

Daniel da Mota (33 yaş) – “Rasinq” (Lüksemburq)

Yığmanın ən təcrübəli futbolçularından olan portuqal əsilli da Mota milli komandada 92 oyunda 7 dəfə fərqlənib.

Jerson Rodriqez (23 yaş) – “Yubilo İvata” (Yaponiya)

Karyerasını uzaq şərqdə davam etdiren Jerson Rodriqez eynilə Bareyro Martins və da Mota kimi portuqal əsillidir.

Aureliyen Yoaxim (32 yaş) – “Royal Ekselsiyor” (Belçika)

Da Mota kimi millinin təcrübəli simalarından biridir. 78 oyunda 15 dəfə rəqib qapılarına yol tapıb.

Baş məşqçi:

Luk Holtz (49 yaş)

Artıq 9 ildi ki, bu vəzifədə olan Holtza Lüksemburq Futbol Federasiyası güvənməyə davam edir. Lüksemburq futbolunun “qızıl nəsli” adlandıra biləcəyimiz indiki jenerasiya da məhz ona həvalə olunub.

Portuqaliya və Balkan əsilli futbolçuları yetişdirib milli komandaya “rəng qatan” lüksemburqlular yerli oyunçulara da eyni diqqəti göstərirlər. Əgər bu tendensiya müəyyən müddət də davam etsə, Lüksemburq çox uğurlu nəticələr göstərə bilər. Kim bilir, bəlkə də Lüksemburq qonşusu Belçikanın uğurlarını da təkrarlayacaq. Bütün bunları reallaşdırmaq üçün Lüksemburq çox yaxşı iqtisadi şəraitə malikdir. Düzgün siyasətlə Lüksemburqu futbol arenasında ən üst yerlərə qaldırmaq mümkündür.